Vừa xem xong, mình cảm thấy không khó để bắt gặp những bản chuyển thể từ văn học lên màn ảnh, nhưng hiếm có tác phẩm nào vừa táo bạo trong cải biên vừa tinh tế trong cách gìn giữ tinh thần gốc như Dế Mèn: Cuộc Phiêu Lưu Tới Xóm Lầy Lội. Khi Dế Mèn rời khỏi cánh đồng tuổi thơ để bước vào một thành phố tái chế, câu chuyện không chỉ thay đổi không gian mà chuyển hẳn tư duy kể chuyện.
Mình nghĩ, việc thay thế không gian làng quê nguyên sơ bằng một thành phố tái chế cho thấy sự chủ đích trong việc đưa thông điệp môi trường vào trung tâm câu chuyện. Vậy nên ở quan điểm của mình, đây không phải là phép tân ngẫu hứng, mà là lựa chọn mang tính định hướng, giúp bộ phim không bị đóng khung trong hoài niệm mà thực sự bước vào đời sống hiện đại.
Kịch bản của Dế Mèn: Cuộc Phiêu Lưu Tới Xóm Lầy Lội cho thấy sự nhạy bén trong việc chuyển hóa một văn bản văn học kinh điển thành tác phẩm điện ảnh đương đại mà không đánh mất bản sắc nguyên thủy. Thay vì bám sát tuyến truyện cũ, bộ phim chọn cách tái cấu trúc hành trình của nhân vật, mở rộng không gian tự sự và đưa thêm nhiều lớp ý nghĩa phản ánh hiện thực sinh thái và xã hội. Tinh thần cốt lõi – tình bạn, khát vọng vươn lên và sự đồng cảm, được duy trì như trục đạo đức xuyên suốt, trong khi nhịp kể được thiết kế linh hoạt, phù hợp với thị hiếu khán giả hiện đại. Nó cũng điều khiến mình cảm thấy rất đáng để khen.
Các xung đột trong phim không chỉ mang tính chất đối đầu thể lý mà còn hàm chứa va chạm tư tưởng, giúp hành trình phiêu lưu không đơn thuần là chuỗi sự kiện mà trở thành tiến trình phát triển tâm lý. Điển hình là phân đoạn đối đầu giữa Dế Mèn và Bọ Ngựa – một trường đoạn hành động mang tính điện ảnh cao, được xây dựng với kết cấu chặt chẽ, tiết tấu gấp, động tác dứt khoát, lối dàn dựng ảnh hưởng rõ nét từ ngôn ngữ hình ảnh của các phim siêu anh hùng. Tuy nhiên, thay vì sao chép, phim chọn cách nội địa hóa trải nghiệm bằng chất liệu hình thể và chuyển động gần gũi với đặc trưng côn trùng học, tạo nên cảm giác vừa mới mẻ, vừa chân thực trong hệ thống logic của thế giới giả tưởng.
Đối với mình, một trong những điểm sáng đáng kể nhất của Dế Mèn: Cuộc Phiêu Lưu Tới Xóm Lầy Lội chính là cách bộ phim sử dụng âm nhạc không chỉ như công cụ phụ họa cảm xúc, mà đó là thứ ngôn ngữ tự sự song hành với hình ảnh. Được chỉ đạo âm nhạc bởi Masew – nhà sản xuất gắn liền với các bản hit mang màu sắc điện tử hiện đại. Phần nhạc phim là sự pha trộn khéo léo giữa chill beat, trap, nhạc cụ dân tộc và đặc biệt là các đoạn rap được viết riêng cho từng trường đoạn kịch tính.
Việc đưa rap vào hoạt hình không chỉ là lựa chọn mang tính đại chúng, mà còn phản ánh nỗ lực thời đại hóa ngôn ngữ nghệ thuật, giúp câu chuyện truyền thống kết nối được với thế hệ trẻ thông qua thẩm mỹ âm thanh. Mình cực thích một số phân đoạn cao trào sử dụng rap narrative (rap kể chuyện), nhân vật thay vì thoại, chuyển sang rap với flow biến hóa theo diễn biến cảm xúc.
Thay vì né tránh bản sắc, âm nhạc trong phim chọn cách “nội địa hóa” xu hướng quốc tế, tạo nên một không gian âm thanh mang dấu ấn riêng, không dễ nhầm lẫn với bất kỳ phim hoạt hình nào khác trong khu vực.
Quan trọng hơn, phần âm nhạc không chỉ để "làm đẹp" mà đóng vai trò dẫn dắt tiết tấu – thay đổi màu sắc cảnh phim, bẻ gãy nhịp kể và tạo cầu nối cảm xúc giữa các nhân vật. Từ những đoạn rap sôi động khi nhân vật ra trận, đến giai điệu dân gian dịu nhẹ lúc Dế Mèn hoài niệm về quê hương cũ, âm nhạc vận hành như một nhân vật thứ ba – vừa giữ nhịp, vừa làm sâu sắc thêm lớp nghĩa của hình ảnh.
Mình cho rằng, Dế Mèn: Cuộc Phiêu Lưu Tới Xóm Lầy Lội không dừng lại ở việc làm sống dậy một biểu tượng văn học, mà tiếp tục mở rộng biên độ sáng tạo thông qua hình ảnh, âm nhạc và cấu trúc tự sự mới mẻ. Câu chuyện vượt khỏi khuôn khổ hoài niệm để chạm vào những vấn đề đương đại, từ môi trường đến bản sắc thế hệ. Đây là minh chứng cho một hướng đi vừa thận trọng trong giữ gìn tinh thần nguyên bản, vừa mạnh dạn trong đổi mới ngôn ngữ điện ảnh, góp phần định hình diện mạo mới cho hoạt hình Việt Nam.
Mình hy vọng sau bộ phim này, ekip cũng như các nhà làm phim hoạt hình khác trong nước sẽ mạnh tay trong việc đầu tư cho thể loại này, để có những bước tiến lớn ở tương lai. Phim hiện đang chiếu trên toàn quốc từ 30/05 nên mọi người có thể ra rạp xem nhé.
* Bài viết của Trường Duy chia sẻ tại box Phim Việt Nam
Facebook - bình luận