Hạnh phúc đích thực quan trọng nhất là vạn sự trên đời cứ để tùy duyên

Tôi nhận thấy rằng, khi gặp những chuyện không vui hay rơi vào bế tắc, chúng ta thường thốt lên hai chữ “tùy duyên”. Nhiều người tâm niệm điều này, nhưng để hiểu được ý nghĩa sâu xa của nó thì không dễ dàng. Trên thực tế, để mọi thứ tùy duyên không phải nói là được. Chỉ những người có tư duy cao hay đạt được một cảnh giới nhất định mới có thể thực sự hiểu sâu sắc về nó. Cái gọi là “tùy” ở đây là: thuận theo tự nhiên, không trách móc người khác, không nóng nảy, không miễn cưỡng.

Vậy “tùy duyên” là gì? 

Là tất cả mọi chuyện trên đời này, hầu như toàn bộ đều có liên kết với nhau theo một nghĩa "định mệnh". Cho dù đó là số phận, nhân duyên, tốt hay xấu, buồn vui hay hạnh phúc, thì đều tồn tại ở mọi lúc. Có hợp thì có tan, có gặp gỡ cũng sẽ có chia ly. Nhưng tùy duyên có cả hai mặt cả tích cực và tiêu cực. Tận tâm làm việc thiện, không so đo kết quả, được và mất, lấy thái độ tùy duyên để đối diện với thời cuộc, vừa không miễn cưỡng lại có thể nắm giữ được cơ duyên.

Ngược lại, lấy lý do tùy duyên để né tránh việc hoàn thành nhiệm vụ, phó mặc cho số phận, không chịu cầu tiến, vươn lên, trốn tránh việc khó thì đó là tư duy sai lầm. Nó như một cái cớ cho sự lười biếng và đầu hàng. Tùy duyên khác với tùy tiện. Tùy tiện là phó mặc và làm qua loa, có làm hay không thì cũng chẳng cần nguyên tắc, không muốn chịu trách nhiệm.

Nhiều người tỏ ra phiền muộn với hôn nhân vì vợ chồng không hòa thuận. Thay vì nỗ lực để gắn kết và thay đổi nhân duyên, họ sẽ nghĩ rằng: “Mọi thứ cứ tùy duyên vậy thôi, còn duyên thì ở, hết phận thì rời đi”. Đây cũng là thái độ không đúng đắn. Cần thiết nhất là phải xem xét lại bản thân mình, đã cư xử đúng mực hay chưa, đã tùy tiện để mâu thuẫn xảy ra rồi không giải quyết hay không. Trước khi đổ lỗi cho duyên số, phải là người sống tốt, thiện lương và hành xử mẫu mực.

Hiểu được chuyện sum vầy, ly tan của đời người từ đó mà ung dung tự tại, lạc quan yêu đời, đúng ngoài chuyện được mất, thì đó là hiểu biết về tùy duyên. Bất kể bầu trời là mây đen mù mịt hay là rực rỡ chói chang, đường đời dù là trắc trở chông gai hay rộng mở thênh thang, thì trong lòng mình luôn có được cảm giác điềm tĩnh và bình yên. 

Dù không cưỡng cầu bất kể chuyện gì nhưng cũng không được quá buông xuôi hay sống cẩu thả, qua loa. Biết đối nhân xử thế, thuận theo nhân duyên, nắm giữ trái tim khoan dung, độ lượng, tha thứ cho mình và cho người thì đó mới thực sự là tùy duyên.

Câu chuyện về lão hòa thượng

Xưa có một lão hòa thượng sống trong ngôi chùa cổ trên núi cao. Một ngày kia có vị khách ghé thăm chùa. Người khách biết lão hòa thượng đã tu hành đắc Đạo, bèn hỏi ông rằng: “Trước khi đắc Đạo, ngài đã làm những gì?”.

- Lão hòa thượng trả lời: “Ta chẻ củi, gánh nước, nấu cơm”.

- Người khách hỏi: “Vậy sau khi đắc Đạo thì sao?”.

- Lão hòa thượng nói: “Ta vẫn chẻ củi, gánh nước, nấu cơm”.

- Người khách băn khoăn, lại hỏi: “Vậy cái gì gọi là đắc Đạo?”.

Lão hòa thượng ôn tồn trả lời: “Trước khi đắc Đạo, lúc chẻ củi thì nghĩ về gánh nước, lúc gánh nước lại nghĩ về nấu cơm, nấu cơm rồi lại lo ngày mai đi chẻ củi, gánh nước. Sau khi đắc Đạo, chẻ củi là chẻ củi, gánh nước là gánh nước, nấu cơm thì là nấu cơm”.

Vậy nên, nguyên do thực sự của mọi khổ đau trên đời chính là do chúng ta không thể buông bỏ tâm phàm, không thể tùy duyên mà sống. Lão hòa thượng trước khi đắc Đạo thì chính là người thường mang nặng tâm phàm trần, không thể tùy duyên hành sự, làm việc này lại nhớ việc kia, sống ở hôm nay mà tâm lại nghĩ tưởng ngày mai và quá khứ. Chỉ khi đối mặt với mọi chuyện một cách ung dung tự tại, tùy duyên không cưỡng cầu, người ta mới tìm được sự thanh thản đích thực trong tâm hồn.

Mọi việc trong cuộc sống không bao giờ thuận buồm xuôi gió. Bầu trời không phải lúc nào cũng trong xanh và không một gợn mây. Cầu vồng chỉ xuất hiện sau trận mưa lớn. Ngày vui và ngày buồn đan xen. Đó chính là tùy duyên của trời đất. Nếu chúng ta hiểu được điều này thì có thể bình thản đối mặt với cuộc sống, không quá phấn khích khi gặp chuyện vui, cũng không quá buồn bã, ủ rũ khi gặp chuyện buồn. Hạnh phúc tại tâm.

* Bài viết của Trương Di chia sẻ tại box Cafe Danner